HET KLEINER GEHEEL: Boer zoekt vrouw (en wil dan verder werken)

In ‘Het Kleiner Geheel’ fileert Ralf Caers de actualiteit en zoekt hij uit wat we van het wereldtoneel moeten onthouden om ons eigen leven en werk beter te maken. Deze week: Boer zoekt vrouw.

In mei bereiken veel tv-programma’s hun climax. Dat geldt ook voor Boer zoekt Vrouw, het uithangbord van de landbouw waarin Dina Tersago schier hopeloze boeren aan een lief wil helpen.

Halverwege het programma ontdeden meerdere boeren zich al van potentiële echtgenotes door ludiek op te merken dat ze de boerderij niet zomaar alleen kunnen laten. Zelfs niet voor een weekend om de drie maanden. De beesten moeten verzorgd worden, weet je wel. Wie de boodschap begrepen had, snelde meteen het erf af. Voor de andere kandidaten had het programma deze week een perfecte climax voorzien: de boer mag met de nieuwe vlam een weekje op vakantie. De nieuwe vlam lacht breed. De boer lacht groen.

Belang van ontspanning voor iedere leidinggevende

Bij hr gaan de alarmbellen af als leidinggevenden beweren dat ze niet weg kunnen gaan. Ten eerste is het vaak ongezond voor de leidinggevende zelf. Hard werken mag geen taboe worden in Vlaanderen, daar ben ik zeker een voorvechter van. Wie op zijn boerderij tot volle zelfontplooiing komt en daarbij zijn fysieke en mentale grenzen respecteert, mag van mij knallen tot in de late uurtjes. Maar onze need for recovery is wel degelijk echt. Wie zijn batterijen niet kan herladen in de vrije uren of tijdens de vakanties, verhoogt de kans op burn-out. Fysieke en mentale uitputting verlaagt de draagkracht, waardoor een gelijke draaglast almaar zwaarder weegt doorheen de tijd. Het efficiëntieverlies per werkuur moet dan gecompenseerd worden door meer werkuren, met een negatieve spiraal tot gevolg.

Bovendien ontstaat er een voortdurende bereikbaarheid die ons in een stand-by modus brengt: we zijn eigenlijk vrij maar beseffen dat er op elk moment een telefoontje kan komen dat onze werktalenten opnieuw activeert. We zijn dus nooit écht weg van het bedrijf en laten nooit volledig los.

Vertrouwen van de leidinggevende in de medewerkers

Ten tweede zou er wat kunnen schorten aan het leiderschap van de leidinggevende. Waarom moet die leidinggevende er altijd zijn? Mogelijk heeft de leidinggevende onvoldoende personeel. Dat is een werkpunt voor hr, omdat één werknemer niet de job van twee hoort te doen en omdat het een slecht businessmodel is. Dermate krappe marges bedreigen immers het voortbestaan van de afdeling op middellange termijn. Een andere mogelijkheid is dat de leidinggevende wel voldoende personeel heeft, maar ze niet vertrouwt. Veel leidinggevenden geloven oprecht dat wat ze zelf doen, ze beter doen. Hr zal dan het delegerend vermogen van de leidinggevende analyseren. Want wie niet kan delegeren, houdt de belangrijke dossiers voor zich en creëert daarmee een zelf-vervullende belofte. De leidinggevende raakt overwerkt omdat hij gelooft dat hij niet anders kan, terwijl de ondergeschikten geen dossiers krijgen en zich dus niet verder kunnen ontwikkelen. Daardoor krijgt de leidinggevende dus op termijn gelijk dat hij zijn personeel niet kan vertrouwen met moeilijke dossiers. Zichzelf onvervangbaar voelen is dan evenzeer een gevolg van de werkethiek, als een reden ervoor.

Terwijl de camera inzoomt op een boer die tijdens het romantische diner een werktelefoontje doet, vraagt mijn vrouw of ik de route naar Zebra Mountain zie zitten. Ik ga volgend jaar op sabbatical, waarvan twee maanden naar Zuid-Afrika. Voor de hr van KU Leuven meteen het bewijs dat het nog snor zit met mijn gevoelens van vervangbaarheid en mijn delegerend vermogen. Bij u ook?

Ralf Caers is professor HRM aan de KU Leuven, gastprofessor HRM aan de Ehsal Management School en de Université Saint Louis en zaakvoerder van de coachingpraktijk Passiemento.